يادداشتی از فريبرز نجاري
امروزه بخش وسيعى از رديف و موسيقى دستگاهى ما ، شامل گوشه ها و نغمه هايى است كه از طريق موسيقى محلى ما ، در ا ين جايگاه راه يافته ا ند. بسيارى از آوازهاى ناشناخته و زيبا در دل اين نوع از موسيقى قرار دارند و با يك نگاه اجمالى مى توان گستردگى و زيبايى موسيقى محلى را درك كرد. اغلب فرهنگ هاى پيشرفته علاوه بر موسيقى به اصطلاح سنتى خود ، داراى موسيقى ديگرى نيز هستند كه به آن موسيقى محلى گفته مى شود. موسيقى همه احتياجات مردم را در خود منعكس مى كرده است و به تمام شئون فردى و اجتماعى تعلق داشته است. موسيقى محلى در قلمرو شاخه ا ى يا گونه ا ى از فرهنگ و هنر قرار مى گيرد كه به آن فرهنگ عامه مى گويند. از ويژگى هاى موسيقى بومى ، سادگى و بى پيرايه بودن آن است. در موسيقى بومى يا محلى ا يران از يك سو نقش هنرهاى اوليه ، باورها ،ا حساسات و به طور كلى زندگى گذشتگان را مى توان بازيافت و از سوى ديگر جلوه هاى طبيعت را.جزء اصلى موسيقى محلى ايران را ، ترانه ها تشكيل مى دهند. در بسيارى از اين ترانه ها يادى از افسانه ها و داستان هاى آشناى محلى شده است. در روزگاران گذشته بين شعر و موسيقى پيوندى بسيار عميق وا ستوار وجود داشته است.از ويژگى هاى موسيقى محلى كار آيى آن در مراسم مذهبى است. بنابر آنچه در تاريخ آمده مغ ها در دوره هخامنشى نيايش هاى خود را با آهنگ مى خوانده اند. موسيقى سازى به قدر موسيقى آوازى محلى ، نتوانسته رشد كند. چون موسيقى آوازى از لحاظ تاريخى مقدم بوده و بشر به آسانى توانسته در هر شرايطى و يا در هر مكانى آواز بخواند.ا ما سازها در مراحل پيشرفته تر تمدن و به تدريج ساخته شده اند و سپس مورد استفاده قرار گرفته اند. سازه اى بومى و محلى به دليل باقى ماندن ساختارا وليه وا صيل آنها و يا لااقل مقدار زيادى از آن ويژگى ها در حد خود به شناخت ساز سازى و در نتيجه تاريخ موسيقى ايران كمك مى كند.موسيقى جنوب با وجود زيبايى ها و توانايى هايش متاسفانه همچنان ناشناخته باقى ماندها ست. تصور مخاطبان عام موسيقى ا ز موسيقى جنوب چنان به بيراهه مى رود كه گاه موسيقى جنوب را ، يك موسيقى مثلا با ريتمى تند و ملودى هاى يكنواخت و ترانه هايى بى معنى مى شناسند . چرا اصل موسيقى جنوب همچنان ناشناخته مانده سوالى است كه پاسخش زمان زيادى مى برد . آيا اين نوع موسيقى مخاطبى ندارد ؟ با هم بخش هاى مختلف موسيقى بوشهر را مرور مى كنيم. بخش مهمى از موسيقى منطقه بوشهر را نوحه ها و آوازهاى مراسم عزادارى تشكيل مى دهد. سين هزنى در بوشهر هميشه با آواز توأم است. اجرا ى سنج و دمام براى خبر كردن مردم براى انجام مراسم سين هزنى انجام مى گيرد. بوق وظيفه هماهنگى را ميان دو دسته مختلف به عهده دارد. شروع نواختن با بوق است و ختم مراسم دمام نيز با بوق انجام مى گيرد. محلات مختلف بوشهر در ارتباط با مراس مسنج و دمام تعصب زيادى دارند و اجازه نمى دهند فرد غريب هاى در نواخت نسنج و دمام شركت كند. بررسى و گوش دادن به اين نوع از موسيقى ، خواهيم ديد كه موسيقى بوشهرى هم داراى آهنگ هاى شاد و هم داراى آهنگ هاى غمگين و با حزن و ا ندوه است. به نظر من علت اصلى فراموشى مخاطب از موسيقى نواحى ، عدم شناخت كافى و عدم اجراى آنها توسط خواننده هاى برتر كشور است.