رقيه بقايي ـ ساخت یك مجسمه یك پیش زمینه فكری می خواهد و وقتی بتوان آن را به درستی پردازش كرد، خود بیننده پیام ساخت آن اثر هنری را دریافت می كند و نیازی نیست كه موضوع به صورت صریح ارائه شود.این بخشی از سخنان معماریان مجسمه ساز با سابقه کشورمان است .معماریان و هم قطاری هایش سالهاست که در پر و بال دادن به هنر مجسمه سازی این کشور اهتمام ورزیده اند. معماریان اعتقاد دارد: بیشتر برگزاری این جشنواره ها برای هنرمندان یك جور ادای دین شده در صورتی كه می توان با یك برنامه ریزی درست و صحیح و كار كارشناسی دقیق نتایج خوبی از این جشنواره ها به دست آورد.
قدرت الله معماریان برنده اولین سه‌سالانه مجسمه‌سازی ایران/1368، برنده اول و منتخب مجسمه عروج رزمنده به ارتفاع 4 متر از جنس برنز، نصب شده در خرمشهر/ خرداد 1371، برنده طرح اول تندیس استاد مرتضی مطهری/1368، برنده اول و منتخب مجسمه جانباز به ارتفاع 6 متر از جنس برنز، نصب شده در شهر خرمشهر/1375، برنده جایزه چهار طرح (به صورت مشترك)، فراخوان سراسری كنگرة سرداران شهید كرمان و سیستان و بلوچستان/1376، برنده طرح ایرباس سفارش دفتر حفظ آثار دفاع مقدس/1372و برنده جایزه دوم طرح تندیس كارآفرین تهران/1376 است. زمانی تا آغاز جشنواره تولیدات استانی باقی نمانده است و از این رهگذر به سراغ این مجسمه ساز ارزنده رفتیم:
قدرت الله معماریان برنده اولین سه‌سالانه مجسمه‌سازی ایران/1368، برنده اول و منتخب مجسمه عروج رزمنده به ارتفاع 4 متر از جنس برنز، نصب شده در خرمشهر/ خرداد 1371، برنده طرح اول تندیس استاد مرتضی مطهری/1368، برنده اول و منتخب مجسمه جانباز به ارتفاع 6 متر از جنس برنز، نصب شده در شهر خرمشهر/1375، برنده جایزه چهار طرح (به صورت مشترك)، فراخوان سراسری كنگرة سرداران شهید كرمان و سیستان و بلوچستان/1376، برنده طرح ایرباس سفارش دفتر حفظ آثار دفاع مقدس/1372و برنده جایزه دوم طرح تندیس كارآفرین تهران/1376 است. زمانی تا آغاز جشنواره تولیدات استانی باقی نمانده است و از این رهگذر به سراغ این مجسمه ساز ارزنده رفتیم:
برگزاري جشنواره توليدات استاني تا چه اندازه مي تواند زمينه شكوفا شدن استعدادهاي جوانان ما در عرصه رشته تجسمي را فراهم كند؟
برگزاري جشنواره هاي فرهنگي و هنري در كشور ابتدايي ترين حركتي است كه در عرصه هنري مي توان انجام داد. با برگزاري جشنواره توليدات استاني مي توان زمينه هاي حضور حداكثري جوانان هنرمند استاني را در عرصه هنرهاي تجسمي فراهم كرد . همچنين با برگزاري جشنواره ها هنرمندان استاني مي توانند آثار هنري توليد شده خود را در معرض ديد مخاطبان قرار دهند. خود هنرمند زماني كه ببيند از طرف مخاطبان اشتياق وجود دارد آثارش را با كيفيت بيشتري توليد مي كند و اگر ارتباط مخاطب و هنرمند به طور كامل صورت بگيرد هنرمند به توليد آثار فاخر هنري گرايش پيدا مي كند. به طور مثال زماني كه يك بازي فوتبال با تماشاگران زيادي روبرو شود خود تماشاگران سبب ايجاد اشتياق در ميان بازيكنان مي شوند به همين علت بازيكنان تمامي تلاششان را مي كنند تا برنده مسابقه شوند و تيمي هم كه تماشاگرانش تعداد اندكي هستند اشتياق بازي را از دست داده و تلاش كافي را براي برنده شدند انجام نمي هد.
هنرمندان استان ها تا چه اندازه در تعامل با جريانات روز هستند؟
من مطمئن هستم كه همه استان ها در سومين جشنواره آثار و توليدات مراكز استاني حوزه هاي هنري شركت كرده اند.
دنياي امروز ما يك دنياي بسته اي نيست. امروز بحث ارتباطات است و آن فردي كه در نقاط دور افتاده است نيز مي تواند به بيان ارزش ها بپردازد. شايد در گذشته ارتباطات و تعامل با نقاط مختلف كشور كم بود اما در حال حاضر اين ارتباطات در سطح جهان و كشور برقرار شده است. الان در سطح كشور فكر نمي كنم محدوديتي داشته باشيم، شايد در سي سال گذشته شرايط برگزاري نمايشگاه هاي هنري سخت بود ؛ من يادم است كه سال 61-60 يك نمايشگاه در كشور برگزار شده بود و دوستم با يك شور و شوقي با من تماس گرفت و گفت نمايشگاه نقاشي بر پا شده است، اما امروز نمايشگاه هاي هنري حتي به صورت مجازي _ در سايت هاي اينترنتي _ نيز بر پا مي شود و اين خيلي تاثير گذار است. حتي در دور افتاده ترين نقطه كشور نيز مي توان نمايشگاهي را در عرصه هنري بر پا نمود و اين يك اتفاق خيلي خوب است.
تا چه اندازه ضرورت هنرهاي تجسمي در استان ها مشهود است؟
به خاطر مركزيت بودن تهران شايد هنوز اين تفكر سنتي وجود داشته باشد كه تهران مركز فرهنگي و هنري كشور است. ولي به نظر من در عمل و واقعيت اين طور نيست، چون خودم در دانشگاه نيشابور تدريس كردم اطلاع دارم كه هنرمنداني در شهرستان هاي كشور وجود دارند كه خيلي با انگيزه و راحت تر آثار هنري خلق مي كنند حتي زماني هم بهتر از هنرمنداني تهراني به خلق آثار مي پردازند.
فراهم نبودن فضاها و گالري هاي هنري تا چه ميزان به هنرمندان تجسمي ضربه مي زند؟
به هر حال اين مشكل وجود دارد. موزه هنرهاي معاصر حدود 40 سال پيش ساخته شد ، اما هنوز با گذشت 40 سال و افزايش جمعيت هنري كشور اين موزه به همان شكل قديمي باقي مانده و توسعه نيافته است. يعني با رشد جامعه هنري در كشور فضاهاي فرهنگي و هنري نيز رشد پيدا نكردند و اين ناهمگوني مشكلاتي را براي هنرمندان ايجاد كرده است. به طور نمونه، من به عنوان يك هنرمند دوست دارم آثاري را در گالري هاي هنري ارائه دهم و تبليغات مناسبي نيز در اين راستا صورت گيرد اما متاسفانه اين فضاهاي هنري در انحصار هنرمندان خاصي است و گالري ها هم به آن ها اجازه برپايي نمايشگاه مي دهند، كه اگر برپايي نمايشگاه هاي هنري در فضاهاي هنري براي هنرمندان آسان تر شود قطعاً شاهد حضور بيشتر این قشر در گالري هاي هنري خواهيم بود. البته اين نكته را هم يادآوري كنم كه متاسفانه تعداد گالري ها در شهرستان هاي كشور كم است و فضایی كه هنرمندان بتوانند در آنجا آثار فاخرشان را ارائه دهند وجود ندارد. به هر حال آن مكاني كه هنرمندان بخواهند آثارشان را به نمايش بگذارند وجود دارد اما در حد مطلوب نيست. و مهم اين است كه خواسته هنرمند چيست؟ چرا كه در يك مدرسه، پارك و ... نيز مي توان نمايشگاه بر پا نمود و آثار را ارائه داد ولي اگر هنرمند بخواهد با ارزش هاي خاصي آثارش را ارائه نمايد كمبود فضاهاي هنري در اين زمان احساس مي شود.
برگزاري كارگاه هاي آموزشي تا چه اندازه به اين هنرمندان كمك مي كند؟
تاثير گذاري خيلي زيادي دارد. چرا كه هر هنرمندي داراي تكنيك و شيوه بيان خاص خودش است به همين دليل اگر در كنار جشنواره ها و گالري ها كارگاه هاي آموزشي وجود داشته باشد تا مخاطبان و هنرمندان بتوانند پاسخ سوالات خود را در آن جا در يابند، اين خيلي به فهم آثار هنري كمك مي كند. و مخاطبان ارتباط بهتري با هنرمند و اثرش برقرار مي كند. و هر كه تعامل ميان مخاطب و هنرمند بيشتر و بهتر باشد آثار كامل تر و ايده آل تري به عرصه ظهور مي رسد.
لزوم برگزاري جشنواره هاي هنرهاي تجسمي در چيست؟
هنرمند هميشه حرف براي گفتن دارد. برگزاري اين جشنواره ها يك انگيزه سراسري را در سطح كشور و استان به وجود مي آورد. يعني هنرمندان در يك شرايط مساوي در جشنواره حضور مي يابند و آثارشان با يكديگر مقايسه مي شود و مورد ارزيابي قرار مي گيرد. در واقع مي توان گفت برگزاري جشنواره ها خيلي موثر تر از برپايي نمايشگاه هاي انفرادي است چرا كه نمايشگاه انفرادي بسته تر از جشنواره هاست اين در حالي است كه در جشنواره ها مي توان با ديگر هنرمندان تعامل برقرار كرد و آثار خود را با آثار ديگر هنرمندان مورد ارزيابي قرار دهيم و به نقاط ضعف و قوت آن پي ببريم.
شرايط تحصيل آكادميك و بحث و تبادل نظر از نقصان هايي است كه در استان ها به چشم مي خورد چگونه مي توان آن را برطرف كرد؟
شرايط آكادميك در كشور را نبايد به اساتيد منحصر كرد. يك واقعيتي كه در هنر ما وجود دارد اين است كه برخي از اساتيد دانشگاه ها از سطح بالايي عملي برخوردار نيستند و من به این معتقد نيستم كه نقطه اوج شخصيت هاي هنري كساني هستند كه در دانشگاه ها تدريس ميکنند ، چرا كه ما در شرايط بيرون از دانشگاه ها كساني را سراغ داريم كه مشغول فعاليت هاي هنري هستند و سطح علمي شان بالاتر از اساتيد دانشگاهي است.
چه پيشنهادي براي جشنواره توليدات استاني داريد؟
تبعيض ها را بايد از بين برد و همه جوانب را بايد در نظر گرفت. يك هنرمند هميشه به عالي ترين ارزش ها فكر مي كند و سعي مي كنند بهترين اثر را خلق نمايند. و توجه به موضوعات سطحي در برخي از جشنواره ها موجبات دلخوري بعضي از هنرمندان را به وجود مي آورد و بهتر است سطح هنر و هنرمند را با توجه كردن به يكسري از موضوعات ومسائل كم ارزش از بين نبريم و پايين نياوريم.
چاپ و انتشار آثار و نقد و بررسي چگونه مي تواند به هنرمندان كمك كند، آيا موثر است؟
جزو برنامه هايي است كه هميشه جشنواره ها در كنار خودشان دارند و تاثير گذاري زيادي نيز در معرفي آثار هنري دارد.يك اثر خلاق كه در جشنواره ارائه مي شود هميشه داراي ابهاماتي است كه نقد و بررسي آثار يعني باز كردن اين ابهامات؛ و يك جشنواره اي كه به صورت فراگير اتفاق مي افتد ، مسائل و ابهامات را براي مخاطبان روشن مي كند.
و اما كلام آخر
مسئولان شرايط را براي فعاليت هنرمندان براي ارتقاي كيفي آثار هنري و شرايط اقتصادي هنرمندان بالاتر ببرند. خريد آثار هنري يك اقدام خوب و موثر است به شرطي كه تبعيضي وجود نداشته باشد و با شرايط مساوي اين كار انجام بگيرد تا نتيجه خوب دهد نه اين كه خود اجراي اين طرح سبب دلخوري هنرمندان گردد.
برگزاري جشنواره هاي فرهنگي و هنري در كشور ابتدايي ترين حركتي است كه در عرصه هنري مي توان انجام داد. با برگزاري جشنواره توليدات استاني مي توان زمينه هاي حضور حداكثري جوانان هنرمند استاني را در عرصه هنرهاي تجسمي فراهم كرد . همچنين با برگزاري جشنواره ها هنرمندان استاني مي توانند آثار هنري توليد شده خود را در معرض ديد مخاطبان قرار دهند. خود هنرمند زماني كه ببيند از طرف مخاطبان اشتياق وجود دارد آثارش را با كيفيت بيشتري توليد مي كند و اگر ارتباط مخاطب و هنرمند به طور كامل صورت بگيرد هنرمند به توليد آثار فاخر هنري گرايش پيدا مي كند. به طور مثال زماني كه يك بازي فوتبال با تماشاگران زيادي روبرو شود خود تماشاگران سبب ايجاد اشتياق در ميان بازيكنان مي شوند به همين علت بازيكنان تمامي تلاششان را مي كنند تا برنده مسابقه شوند و تيمي هم كه تماشاگرانش تعداد اندكي هستند اشتياق بازي را از دست داده و تلاش كافي را براي برنده شدند انجام نمي هد.
هنرمندان استان ها تا چه اندازه در تعامل با جريانات روز هستند؟
من مطمئن هستم كه همه استان ها در سومين جشنواره آثار و توليدات مراكز استاني حوزه هاي هنري شركت كرده اند.
دنياي امروز ما يك دنياي بسته اي نيست. امروز بحث ارتباطات است و آن فردي كه در نقاط دور افتاده است نيز مي تواند به بيان ارزش ها بپردازد. شايد در گذشته ارتباطات و تعامل با نقاط مختلف كشور كم بود اما در حال حاضر اين ارتباطات در سطح جهان و كشور برقرار شده است. الان در سطح كشور فكر نمي كنم محدوديتي داشته باشيم، شايد در سي سال گذشته شرايط برگزاري نمايشگاه هاي هنري سخت بود ؛ من يادم است كه سال 61-60 يك نمايشگاه در كشور برگزار شده بود و دوستم با يك شور و شوقي با من تماس گرفت و گفت نمايشگاه نقاشي بر پا شده است، اما امروز نمايشگاه هاي هنري حتي به صورت مجازي _ در سايت هاي اينترنتي _ نيز بر پا مي شود و اين خيلي تاثير گذار است. حتي در دور افتاده ترين نقطه كشور نيز مي توان نمايشگاهي را در عرصه هنري بر پا نمود و اين يك اتفاق خيلي خوب است.
تا چه اندازه ضرورت هنرهاي تجسمي در استان ها مشهود است؟
به خاطر مركزيت بودن تهران شايد هنوز اين تفكر سنتي وجود داشته باشد كه تهران مركز فرهنگي و هنري كشور است. ولي به نظر من در عمل و واقعيت اين طور نيست، چون خودم در دانشگاه نيشابور تدريس كردم اطلاع دارم كه هنرمنداني در شهرستان هاي كشور وجود دارند كه خيلي با انگيزه و راحت تر آثار هنري خلق مي كنند حتي زماني هم بهتر از هنرمنداني تهراني به خلق آثار مي پردازند.
فراهم نبودن فضاها و گالري هاي هنري تا چه ميزان به هنرمندان تجسمي ضربه مي زند؟
به هر حال اين مشكل وجود دارد. موزه هنرهاي معاصر حدود 40 سال پيش ساخته شد ، اما هنوز با گذشت 40 سال و افزايش جمعيت هنري كشور اين موزه به همان شكل قديمي باقي مانده و توسعه نيافته است. يعني با رشد جامعه هنري در كشور فضاهاي فرهنگي و هنري نيز رشد پيدا نكردند و اين ناهمگوني مشكلاتي را براي هنرمندان ايجاد كرده است. به طور نمونه، من به عنوان يك هنرمند دوست دارم آثاري را در گالري هاي هنري ارائه دهم و تبليغات مناسبي نيز در اين راستا صورت گيرد اما متاسفانه اين فضاهاي هنري در انحصار هنرمندان خاصي است و گالري ها هم به آن ها اجازه برپايي نمايشگاه مي دهند، كه اگر برپايي نمايشگاه هاي هنري در فضاهاي هنري براي هنرمندان آسان تر شود قطعاً شاهد حضور بيشتر این قشر در گالري هاي هنري خواهيم بود. البته اين نكته را هم يادآوري كنم كه متاسفانه تعداد گالري ها در شهرستان هاي كشور كم است و فضایی كه هنرمندان بتوانند در آنجا آثار فاخرشان را ارائه دهند وجود ندارد. به هر حال آن مكاني كه هنرمندان بخواهند آثارشان را به نمايش بگذارند وجود دارد اما در حد مطلوب نيست. و مهم اين است كه خواسته هنرمند چيست؟ چرا كه در يك مدرسه، پارك و ... نيز مي توان نمايشگاه بر پا نمود و آثار را ارائه داد ولي اگر هنرمند بخواهد با ارزش هاي خاصي آثارش را ارائه نمايد كمبود فضاهاي هنري در اين زمان احساس مي شود.
برگزاري كارگاه هاي آموزشي تا چه اندازه به اين هنرمندان كمك مي كند؟
تاثير گذاري خيلي زيادي دارد. چرا كه هر هنرمندي داراي تكنيك و شيوه بيان خاص خودش است به همين دليل اگر در كنار جشنواره ها و گالري ها كارگاه هاي آموزشي وجود داشته باشد تا مخاطبان و هنرمندان بتوانند پاسخ سوالات خود را در آن جا در يابند، اين خيلي به فهم آثار هنري كمك مي كند. و مخاطبان ارتباط بهتري با هنرمند و اثرش برقرار مي كند. و هر كه تعامل ميان مخاطب و هنرمند بيشتر و بهتر باشد آثار كامل تر و ايده آل تري به عرصه ظهور مي رسد.
لزوم برگزاري جشنواره هاي هنرهاي تجسمي در چيست؟
هنرمند هميشه حرف براي گفتن دارد. برگزاري اين جشنواره ها يك انگيزه سراسري را در سطح كشور و استان به وجود مي آورد. يعني هنرمندان در يك شرايط مساوي در جشنواره حضور مي يابند و آثارشان با يكديگر مقايسه مي شود و مورد ارزيابي قرار مي گيرد. در واقع مي توان گفت برگزاري جشنواره ها خيلي موثر تر از برپايي نمايشگاه هاي انفرادي است چرا كه نمايشگاه انفرادي بسته تر از جشنواره هاست اين در حالي است كه در جشنواره ها مي توان با ديگر هنرمندان تعامل برقرار كرد و آثار خود را با آثار ديگر هنرمندان مورد ارزيابي قرار دهيم و به نقاط ضعف و قوت آن پي ببريم.
شرايط تحصيل آكادميك و بحث و تبادل نظر از نقصان هايي است كه در استان ها به چشم مي خورد چگونه مي توان آن را برطرف كرد؟
شرايط آكادميك در كشور را نبايد به اساتيد منحصر كرد. يك واقعيتي كه در هنر ما وجود دارد اين است كه برخي از اساتيد دانشگاه ها از سطح بالايي عملي برخوردار نيستند و من به این معتقد نيستم كه نقطه اوج شخصيت هاي هنري كساني هستند كه در دانشگاه ها تدريس ميکنند ، چرا كه ما در شرايط بيرون از دانشگاه ها كساني را سراغ داريم كه مشغول فعاليت هاي هنري هستند و سطح علمي شان بالاتر از اساتيد دانشگاهي است.
چه پيشنهادي براي جشنواره توليدات استاني داريد؟
تبعيض ها را بايد از بين برد و همه جوانب را بايد در نظر گرفت. يك هنرمند هميشه به عالي ترين ارزش ها فكر مي كند و سعي مي كنند بهترين اثر را خلق نمايند. و توجه به موضوعات سطحي در برخي از جشنواره ها موجبات دلخوري بعضي از هنرمندان را به وجود مي آورد و بهتر است سطح هنر و هنرمند را با توجه كردن به يكسري از موضوعات ومسائل كم ارزش از بين نبريم و پايين نياوريم.
چاپ و انتشار آثار و نقد و بررسي چگونه مي تواند به هنرمندان كمك كند، آيا موثر است؟
جزو برنامه هايي است كه هميشه جشنواره ها در كنار خودشان دارند و تاثير گذاري زيادي نيز در معرفي آثار هنري دارد.يك اثر خلاق كه در جشنواره ارائه مي شود هميشه داراي ابهاماتي است كه نقد و بررسي آثار يعني باز كردن اين ابهامات؛ و يك جشنواره اي كه به صورت فراگير اتفاق مي افتد ، مسائل و ابهامات را براي مخاطبان روشن مي كند.
و اما كلام آخر
مسئولان شرايط را براي فعاليت هنرمندان براي ارتقاي كيفي آثار هنري و شرايط اقتصادي هنرمندان بالاتر ببرند. خريد آثار هنري يك اقدام خوب و موثر است به شرطي كه تبعيضي وجود نداشته باشد و با شرايط مساوي اين كار انجام بگيرد تا نتيجه خوب دهد نه اين كه خود اجراي اين طرح سبب دلخوري هنرمندان گردد.
